صابر گلعنبری همچنان که دیروز در یاداشتی اشاره شد، اخبار واصله از وین حاکی از آن است که فعلا طرفهای مذاکرات به چارچوب مشخصی برای این مذاکرات نرسیدهاند. این مساله در ارائه دو پیش نویس و به عبارتی دیگر دو بسته پیشنهادی از جانب هیات ایرانی به دیگر طرفها نمود عینی پیدا کرده است. بنا به گفته باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایرانی قرار است که طرفهای مقابل این بستهها را بررسی کرده و آنها موضع خود را در نشستهای امروز و احتمالا فردا اعلام خواهند کرد. این پیشنهادها حتما با مقاومت جدی آمریکا و طرفهای اروپایی مواجه خواهد شد، اما ارائه این اسناد علی رغم وجود اسنادی دیگر از دورهای پیشین و وجود پیش نویس توافقی نشان از این دارد که دولت جدید حداقل با بخشی از پیش نویس قبلی توافق و نتایچ شش دور پیشین موافق نیست. درباره محتوای دو بسته پیشنهادی جدید ایران تا این لحظه چیزی بیرون درز پیدا نکرده است. ــ امروز گفتگویی با دکتر مرندی از اعضای هیأت اعزامی به وین داشتم که درباره این متون پیشنهادی گفت آنها در چهارچوب توافقات قبلی است، اما در عین حال بیان داشت که دولت جدید ایران بخشهایی از پیش نویس قبلی را اصلاح و بخشی دیگر را تکمیل کرده است. مرندی گفتگوها را «حرفهای رو به جلو» دانست و گفت که «آمریکاییها به بهانههای مختلف میخواهند برخی تحریمهای کلیدی را حفظ کنند و در عین حال میخواهند ایران به شکل کامل به برجام برگردد». وی درباره این که آیا آمریکاییها نرمشی نشان خواهند داد، گفت که «قضاوت زود» است. - طی ساعات آتی، احتمالا طرفهای دیگر نظر خود را درباره متون پیشنهادی ایران اعلام کنند و به احتمال زیاد طرفهای آمریکایی و اروپایی ملاحظات و مخالفتهای خود را رفته رفته اعلام کنند. - همزمان با ورود مذاکرات به چهارمین روز خود، طرف اسرائیلی فشار خود بر آمریکا و طرف اروپایی را افزایش داده است و امروز، نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل در تماس تلفنی با وزیر خارجه آمریکا خواستار توقف فوری مذاکرات وین شد و قرار است وزیر خود بنی گانتز را در پایان هفته میلادی به واشنگتن بفرستد. - احتمالا طی یکی دو روز آینده این دور مذاکرات پایان یابد و هیاتها به پایتختهای خود بازگردند. حالا باید باید دید آیا طرفهای مذاکرات به جمعبندی لازم برای این دوره و توافقی درباره دستور کار مشخص مذاکرات میرسند یا این دور بدون چنین توافقی پایان مییابد. اگر چنین شود که آینده گفتگوها میتواند با خطر مواجه شود. تا ببینیم چه میشود. ــ آمریکا بر سر دو راهی سختی است؛ چه توافق شود، چه توافق نشود، اما ایران اگر توافقی شود، به نفعش است و اگر مذاکرات شکست خورد، از یک طرف، بحران اقتصادی در سایه نبود و عدم دسترسی به منابع مالی تعمیق بیشتری یافته و از سوی دیگر، به احتمال زیاد فشارهای خارجی وارد فاز بازگشت پرونده هستهای به شورای امنیت با تبعات چندوجهی خاص آن شود. اما برای آمریکا اگر توافقی بر مبنای رفع کامل تحریمها و حتی بخش مهمی از آنها شود که در سایه تداوم تنش با تهران بر سر دیگر مسائل، هم خود را در این مواجهه با مسائل لاینحل خلع سلاح کرده و هم توافق و رفع تحریمها به تقویت نقش منطقهای و برنامه موشکی میانجامد؛ مسائلی که آمریکا و اروپا بر مذاکره با آنها پافشاری میکنند. اما اگر توافق نشود که تشدید تنشها با تهران میتواند به توسعه هر چه بیشتر برنامه هستهای آن، رقابت هستهای در سطح منطقه و بالاگرفتن بیسابقه سطح تنشها در منطقه بینجامد که این هم در سایه تصمیم آمریکا برای انتقال مرکز ثقل سیاست خارجی خود به مواجهه با چین به ضرر آمریکاست. ــ به هر حال، وضعیت بسیار شکننده است و باید دید در سایه این اوضاع بسیار پیچیده، آیا دو طرف به راه حلی مورد رضایت یکدیگر در مذاکرات کنونی که تامین کننده سطحی از منافع و خواستهها باشد، میرسند یا خیر؟ فعلا که آنتونی بلینکن امروز گفته است که واشنگتن نسبت به مذاکرات چندان خوش بین نیست اما در عین نیز بیان داشته که هنوز برای تعامل معنادار فرصت هست.
نظرات